Aktuell

... I ZAWSZE TAKA SAMA NADZIEJA

... Gdy działacze Ruchu Autonomii Śląska poinformowali mnie o planowanym wyjeździe do Strasbourga, jako gościa i kolejnego „kibica” ich strony w sporze, toczonym z III RP o prawo do zawiązania Związku Ludności Narodowości Śląskiej – mogłem mieć niejakie wątpliwości. I miałem. W końcu Ślązakiem nie jestem, tylko Polakiem - polskim żurnalistą i wydawcą (a podobni sporo złego sprawie RAS-iu już uczynili), toteż należało liczyć się z chłodnym przyjęciem. Emocje bowiem nie służą porozumieniu. A wyjazdowi na rozprawę apelacyjną przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości owe emocje towarzyszyć musiały. ...

Lech "Lele" Przychodzki

• Słowo wstępne

• Ustawa Konstytucyjna z dnia 15 lipca 1920 r. zawierająca statut organiczny Województwa Śląskiego

Aktuell

Naród - Natio Schlonsko
Środa 2. lipiec 2003 - Strasburg

To dzisio Trybunał w Strasburgu zajmuje sie drugi roz odwołaniem od wyroku Małej Izby. Idzie o rejestracja Związku Ludności Narodowości Śląskiej, na którą wyrażił zgodę w czerwcu 1997 Sąd Wojewódzki w Katowicach, a później odrzucono ją przez kolejne instancje polskie.
Tym razem jest to Wielka Izba – 17 sędziów. Wyrok za kilka miesięcy. Czy bydzie to poczóntek końca kolonii ślonskij?
Charakterystyczne – też dzisio Polacy sie “dowartościowujóm” wysyłajom z Wrocławia piyrszo wiynkszo grupa wojska ...

Ewald Bienia

Slonsko nacjo -
uwarunkowania historyczne

Opublikowane ostatnio wyniki spisu powszechnego udokumentowały bogactwo identyfikacji narodowych mieszkańców Slonska. Opracowanie “Problemy narodowe na Górnym Śląsku w wieku XIX i na początku wieku XX” (z roku 1996) przedstawia niektóre ważne odcienie tego nadal występującego i deklarowanego zróżnicowania. ...

/bn/

Refleksje z okazji „Reminiscencji śląskich“

W 1996 roku ukazała się książka pt. "Górny Śląsk inaczej" (wersja polska nosiła tytuł "Górny Śląsk w barwach czasu " – 1998). Książki te podejmowały próbę ukazania problematyki górnośląskiej w różnych „kalejdoskopowych” aspektach.
Tematykę tę podjęli później studenci seminariów majowych na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, tym razem w nomenklaturze polskiej jako „Śląsk - inaczej”, o czym pisały również śląskie gazety. Najnowsza publikacja „Reminiscencje śląskie” rozszerza wybrane problemy z dziejów Śląska. ...

Peter Karl Sczepanek

Geist, also Spiritus

Uns, den Angehörigen des oberschlesischen Landvolkes, wird nun mal seit altersher nicht allzuviel Spiritus nachgesagt – es sei denn, in unseren Blutbahnen, in dessen flüssiger Form. Dieser Umstand mag betrüblich, ja, gar unzutreffend sein, er ist aber eine Tatsache.
Nun, es ist ein allgemein zu beobachtendes Phänomen, daß das Benehmen der Menschen – so auch der Oberschlesier – des öfteren von einer Art ist, als ob es ihnen daran gelegen wäre, die Klischees und Vorurteile über sich selbst zu festigen. So auch im unten geschilderten Fall. ...

Alfred Bartylla-Blanke

Ekstra szychta - abo
- njy zapomnymy historie naszego rejonu

Dziwne rzeczy dzioły sie w Zaglymbiu Ruhry w nocy ze soboty na njydziela. Choć pora jusz boła późno - autobusy, pociongi i inne środki ogólnego transportu - połne ludzi, tak, choćby kożdy szoł na nocne podchody.
I prawie ze tak boło. Juz trzeci ros z rzyndu - w sobota 12 lipca wystartowała "nocno szychta" dlo miłosników historii kultury przemyslowyj w Zagłymbiu Ruhry. Mjyndzy miastym Hamm - po wschodnij stronie - a Duisburgym - na zachodzie naszego "Gorka wynglowego" (Kohlenpott) - jak popularnie nazywomy Ruhrgebiet - wto kupioł za niywielko suma specjalny bilet - mog od popołednia w sobota, do prawie rana ...

Marjanek

Pozycje

Pod grubą

• GRUBA - INTRODUKCJA

Gruba to kopalnia. Zawsze, od kiedy pamiętam, mówiło się u nas na kopalnię – gruba. Moj ujek (unkel) robił na grubie. I jego brat Ynct. I jego starzik (opa) tyż. I somsiod Zeflik. I somsiod somsioda tyż robioł na grubie. I nawet Cila żona łod Lucka. Wszyscy. No może prawie wszyscy, bo jo niy robioł na grubie. Ani nawet w kopalni. Ale nie znam żadnej rodziny, żeby ktoś z jej członków nie pracował w kopalni. ...

• CZARNY ŚLĄSK

Przyspieszenie industrialne, które dokonało się w połowie XIX w. na tzw. Czarnym Śląsku (wtedy jeszcze zielonym), można porównać jedynie do zmian wymuszonych obecnie przez działania podjęte w Dolinie Krzemowej w USA. Pojedyncze zdarzenia techniczne, finansowe, organizacyjne i prawne, nawzajem się zazębiając tworzyły efekt kuli śnieżnej, której wynikiem była lawina cywilizacyjna odczuwana do dzisiaj. ...

• KRÓL

Jedną z postaci – może najbardziej zapomnianą i dlatego poświęćmy jej trochę więcej miejsca – która była inicjatorem przyspieszenia cywilizacyjnego naszej małej ojczyzny, był rodowity Górnoślązak Karol Godula.
Król cynku. Król węgla. Geniusz zarządzania. Pionier cywilizacji. Dżingis Chan pieniądza. Śląski Rockefeler. Diabeł z Rudy. Itp. To tylko niektóre określenia opisujące „króla” z Rudy. ...

Krystian Gałuszka

Młynorze i straszki

Chocioż w Żorach był już wielki, amerykański młyn parowy, kery umioł za dziyń przemloć jaki trzidziści forow obiylo, to jednak zamiast mloć mąka, sztyjc w nim coś naprawiali. Pora razy sie wypolył i wiyncyj stoł niż mloł. Za to młyny wodne na rzyce Rudzie w Klyszczowie , Rudziczce ,Folwarku i dużo inkszych, miały pełno roboty. Wiedzieli o nich ludzie daleko – szyroko, jeździyli do nich pamponie aż z pod Pszczyny.
O młynie w Rudziczce godali ludzie, że nojlepszo mąka miele, czysto i miałko . Kucharki, kere po weselach kołocze piykły, zaroz umiały poznać mąka od Karlika Barona. ...

Bogdan Dzierżawa

ŻEBYCH NIE BYŁ TAKI GŁUPI (2)

Przi wojsku obowionzuje rozkaz. Tych, co rozkazujom, nie obchodzi to, co kiery myśli. Priwatnie, bez rozkazu, to se możesz porozmyślać na sedesie. I też nie za długo, bo ci nogi ściyrpnom. Te wojskowe sracze to były taki, jak w austraickich abo carskich koszarach ‑ na czampnyci. Przez to żodyn relaksu tam nie znejd.
Joch se w tym wojsku dość pryndko pochytoł, że ta insztytucyjo trza brać na wesoło. Kiery tego nie umioł, to abo zgupnył, abo na kierejś warcie se zastrzelył. ...

Rudolf Paciok

Der Badestrand am Zawalisko

In einer Talmulde zwischen Rydultau, Pschow und Krzyschkowitz lag unser Badestrand, Zawalisko genannt, Es war ein kleiner See in der Form eines unregelmäßigen Ovals, sein Längendurchmesser betrug ca. 300 Meter. Wie der Name besagt, war es eine Erdeinbruchstelle. Ein unterirdischer Stollen der nicht weit vom Zawalisko entfernten Annagrube in Pschow brach in sich zusammen und bildete auf der Erdobertläche eine große, weit ausgedehnte Vertiefung. Die vielen un­terirdischen Quellen, welche laufend die Grubenstollen und Erdhöhlen füllten, trugen wesentlich zu dieser Erdbewegung bei. ...

Leopold Walla

Panie Prezydencie!

Witam w dawnej wsi służebnej Łagiewniki, która od zawsze pełniła tę rolę względem Bytomia i którego częścią jest od pewnego czasu, stając się jego dzielnicą.
Ponieważ z wysokości ulicznych latarń, przed druga turą wyborów samorządowych, deklarował Pan na tle swego wizerunku to, iż jest „Synkjym stoond”, pozwalam sobie na tym zakończyć oficjalność swego wystąpienia. ...

Antoni Respondek