Aktuell

Nowiny z Górnego Śląska – kwiecień 2003 – na Zamku Pszczyńskim

Dnia 25.kwietnia 2003 roku o godzinie 17.00 odbyło się uroczyste otwarcie zrekonstruowanej sypialni cesarzowej, wchodzącej w skład apartamentu cesarskiego na „Zamku Pszczyńskim” jako dzisiejszego Muzeum Zamkowego w Pszczynie. Uroczystości odsłonięcia dokonał dyrektor muzeum Maciej Kluss wraz z Janem Kruczek oraz panią Ziębińską.
Nie tak dawno, bo w 1995 roku otwarto zrekonstruowany gabinet Herzoga Hansa Heinricha XI., a następnie Hansa Heinricha XV. von Hochberg – księcia Pless. Dzięki tym staraniom Muzeum Zamkowe zostało nagrodzone w konkursie Europa Nostra 1995. ...

Peter Karl Sczepanek

Kultur

CMENTARZ ZASŁUŻONYCH HUTNIKÓW W GLIWICACH (HÜTTENFRIEDHOF)

W 1796 roku uruchomiono w Gliwicach państwową hutę żelaza, która zasłynęła w całej Europie nie tylko ze względu na swe odlewy artystyczne, ale również z produkcji zbrojeniowej. To tutaj w 1804 roku odlano pierwszą armatę. Również tu oddano do użytku pierwszy na kontynencie europejskim wielki piec koksowniczy, zaprojektowany i uruchomiony przez Szkota Johna Baildona. W 1808 r. Zarząd huty założył cmentarz przy obecnej ul. Robotniczej (dawniej Kalidestrasse). Zaprojektowany został na planie prostokąta - rozplanowany symetrycznie w stosunku do obsadzonej drzewami głównej alei. ...

Margotka

Fyrcok mioł recht

Jak w maju 1945 roku skończyła sie drugo wojna światowo, a joch w lipcu prziszoł dudom z wojynnej tułaczki, to po odwszyniu i jakim takim wypoczynku prziszli my uzaś za stodołom od Cichego z Fyrcokym do kupy. My ‑ to znaczy Richuś, Jorguś, Chimek, Maks i jo. Uzaś jak za starej Polski przed wojnom. Kożdy snas mioł swoji wojynne przeżycio i kożdy trocha insze, ale to mom opisane w ksionżkach, co majom Fyrcoka w tytule. Beztoż do tych przeżyć nie byda sie cofoł. Opowiym jyny o tym, co nom wtedy godoł Fyrcok, kery wojna przeżył na grubie Anna w Pszowie, a do wehrmachtu go nie ściongnyli, bo mioł tamyk dwóch synów. Padol tak: ...

Rudolf Paciok

Poradnik jynzykowy
"Tak sie rzóndzi po ślónsku..."

Rod użyja tyj przileżytości i jako przedsmak naszygo działanio zaprezyntuja Wóm dzisiej piyrszo czyńść naszygo internetowygo ślónskiygo Poradnika jynzykowygo "Tak sie rzóndzi po ślónsku...", rozsyłanygo jako newsletter (po ślónsku: nowinka). Potrzeba takiygo poradnika je przewielko. Po sobie wiymy, iże moc młodych Ślónzoków zno swoja uojcowsko godka ino ze słyszynio; widać je to na kożdym kroku, kiej w tekstach ślónskich, co 'lotajóm' drugdy po internetowych drótach, do ślónskich znamión (cechów) (=właściwości) miyszo sie siyła niyślónskich wpływów. Po leku rozlazuje sie naszo mowa w polszczyźnie standardowyj, co sie ji sile wciónganio niy poradzi żodyn 'bajtel' uoprzeć. ...

Grzegorz Wieczorek

Historia

„Die Fürstliche Brauerei Tichau“

Die anlässlich des 300-jährigen Bestehen der Fürstlichen Brauerei Tichau O/S im Jahre 1929 herausgegebene Jubiläums- Festschrift von Georg Büchs – veranschaulicht einen ausführlichen Überblick über die Entwicklungsgeschichte dieses bedeutenden Unternehmens der Herrschaft Pleß. Die angeführten Daten und Hinweise sind der Festschrift entnommen.
Kattowitz – Idaweiche (Ligota-Ochojec) – Emanuelsegen – Kostuchna – Tichau – Kobier - das waren die Eisenbahnstationen, die man berühren musste, um nach der „Kleinen Residenz“ Pless zu kommen. Kaiser Wilhelm II. ist in seinem Sonderzug oft auf dieser Strecke gefahren, sei es als Jagdgast des Fürsten, sei es ins Große Hauptquartier des Ersten Weltkrieges. ...

„Browary Książęce – Tichau” - komentarz

„Historia współczesna” – to nie tylko tytuł filmu, kręconego w 1962 na moim podwórku, niedaleko browaru, ale w aspekcie ww tematu, z 1-ej części nasuwa się wiele refleksji: Czyli jak do Europejskiej Unii, w duchu prawdy historycznej, i tylko takiej Polski oczekuje cała Europa! ...

• Illustrationen zum Text - Ilustracje do tekstu

Peter Karl Sczepanek

Jósef Kożdoń – a piyrwszo polsko bojówka POW

Jeszcze jedno „powstanie“ POW - Polskiej Organizacji Wojskowej na Shlonsku – ale, cieszyńskim

Przijechaua powozym z Cieszyna do Skoczowa 6. Apryla 1909 roku. Uzbrojona w toporki – ciupaski, Shtyrech uzbrojonych plus powożoncy. Dwaj znani z nazwiska – uchowek Michejdowski – Zabawski oraz krakowski prawnik!, Wilhelm Kahl. Napadnyty – Józef Kożdoń – kierownik szkoły w Skoczowie, wydawca gazety „Ślązak“. Szef bojówki Zabawski, do Kożdonia >>Ich bin der Zabawski, das ist für den „Ślązak“ <<. Ślązak – wydawany od połowy lutego 1909 r. staje sie Organem Śląskiej Partyi Ludowej, Jósefa Kożdonia, a przedstawiajonc zakłamania „Dziennika Cieszyńskiego“ Michejdów, był bardzo niewygodny tymże. Oryginalny zapis zatytułowano, - Napaść Wszechpolaków, na kierownika szkoły p. J. Kożdonia, - przedostawiono niżej - „Ślązak“ - 10. Apryl 1909 rok ...

Ewald Bienia

Nasza rzyka Ruda

Bezmała kedyś, jak jeszcze na świecie rządziyła wielnosko gadzina, a o ludziach jeszcze żodyn niy słyszoł, to rzyka- kero dzisij sie Ruda nazywo- w inkszo strona se leciała. Potym prziszła siarońsko zima i od połnoce zaczła w naszo strona wandrować po mału, wielko bryła lodu. Była tako okropnisto, że po drodze wszysko bulyła i cisła przed sobom przez cołko Polsko. Stromy wielki jak kominy z Rybnickij elektrownie, łomały sie jak sztrajchecle i sztaplowały sie jedne na drugich. Kamiynie tyż ogromniste ze sobom smyczył tyn lodowiec. Tu jednak na Śląsku musioł popuścić, dalij już niy mioł siyły tego pociskać. Zaczło sie tyż coroz bardzij ocieplać i zimny „gizd”zaczon sie pomału topić.Coroz sie myjnszy robiył ...

Bogdan Dzierżawa

Kolo, das Laufrad

Bekanntlich macht Not erfinderisch und so war es auch bei uns in Ost Oberschlesien, wo man kaum etwas zu kaufen bekam und wir vieles was wir brauchten aus West‑Oberschlesien, in meinem Fall aus Ratibor, nach Rydultau über die Grenze schmuggeln mußten.
In den 20er Jahren gab es in meinem Heimatort Rydultau nur wenige Menschen die ein Fahrrad besaßen. Unsere Väter und Brüder gingen zu Fuß auf die Gruben und in die Fabriken, nur die Arbeiter, die weiter von der Grube entfernt wohnten, wie z. B. die aus Czernitz, Fischgrund, Bonschowietz usw. besaßen ein Fahrrad. Das Auto war damals noch eine große Seltenheit. In Rydultau besaß nur der Ziegeleibesitzer Herzer ein Auto. ...

Dr Leopold Walla

ŻEBYCH NIE BYŁ TAKI GŁUPI

Po nauce w Liceum Pedagogicznym w Raciborzu i - czynściowo - w Opolu, dostołech od kuratorium szkolnego w Katowicach skierowani na rechtora do Gosławic wele Opola. To był moj pjyrszy zawod, coch go se som wybroł, a rodzina byla z tego wyboru zadowolono. Tym rechtorym chciołech być aż do emerytury. Możno bych i był, ale żebych nie był taki głupi.
Tak padoł mi jedyn życzliwy urzyndnik z Wydziału Oświaty w Opolu, też przijezdny, ale przeca mjyndzy nimi było mocka życzliwych i porzondnych ludzi. To on mi padoł:
- Chyć byka za rogi. Włoncz se do budowy socjalizmu. Zapisz se do ZMP. Przestoń se kolegować z rówieśnikami ze wsi. ...

Rudolf Paciok

Ziorka i ryby

W mojih ukohanyh Uogewnikah S’loonskih moomy teroski Rekolekcje. Bydymy sie starali hoc’ troszka poprawic’.
Prziboou ku Noom s’niymi uogewczanin, ksiynrzoszek Adam. Niydielne czytanie tyczoouo sie prawje pszynicznego ziorka, kere coby dac’ obfity ploon, same musi przodzi zymrzec’. Tak sie dziouo niy ino z samym Poonbooczkjym, ale i niykerymi ludz’mi. ...

Keine Grenzen

W mojih ukohanyh Uogewnikah S’loonskih doczkali My sie nareszcie akadymikoow. Pryndzyj tyrz jurz My ih mjeli, tela rze trefjali sie w pojedynka. Terosko moomy couko grupa. A tak rihtig, grupa Duszpastyrstwa Akadymickigo „Fakla”.
Fakla jak wjymy dowo durzo s’wjatua, rozjas’nio c’mok. Naszo akadymicko grupa hce przekazowac’ s’wjatuo Kultury i Nauki, coby ludzke serca w Uogewnikah boouy czue na to co pjykne i prowdziwe. ...

Antoni Respondek