Fyrcok mioł recht
Jak w maju 1945 roku skończyła sie drugo wojna światowo, a joch w lipcu prziszoł
dudom z wojynnej tułaczki, to po odwszyniu i jakim takim wypoczynku prziszli my uzaś za stodołom od Cichego z
Fyrcokym do kupy. My ‑ to znaczy Richuś, Jorguś, Chimek, Maks i jo. Uzaś jak za starej Polski przed wojnom. Kożdy
snas mioł swoji wojynne przeżycio i kożdy trocha insze, ale to mom opisane w ksionżkach, co majom Fyrcoka w tytule.
Beztoż do tych przeżyć nie byda sie cofoł. Opowiym jyny o tym, co nom wtedy godoł Fyrcok, kery wojna przeżył na
grubie Anna w Pszowie, a do wehrmachtu go nie ściongnyli, bo mioł tamyk dwóch synów. Padol tak:
- Momy po wojnie. Na poranoście, a możno i na pora dziesiontków lot bydymy mieli
robota. Choby jyny odbudowa tego, co zniszczyła wojna. Jedni bydom robić u Rusa na Sibrze jako niewolniki. Mocka już
ich tam jest. Ci sie niczego w życiu ne dorobiom. Eli, to jyny brzozowych krziży, jak Konrad Paciok, Manuś Lepiorz,
co to już ich ni ma miyndzy żywymi. Ci, co zostali, bydom robić jako my dycki robiyli. Za robota bydom przinosić
dudom wszyjstkigo po trosze. Wele piniyndzy paczki UNRRA, jakiś bony, jak za Niymca zusatzkarty i bydom radzi, ze żyjom.
Po czasie przidzie tak daleko, że odbudujom zniszczynio, postawiom nowe, naprodukujom
roztomańtości tela, że aż wadzić sie pocznom, kery kerymu mo sprzedować i za wiela. Bydymy przeżywać hossy,
bessy, recesje, kryzysy, inflacje, deflacje i taki inszości z dziedziny gospodarki, że ‑ uzaś musi puknyć. A
to skyrsz tego, że wele fest bogoczy bydom sie lyngnyć myni bogaci, zbankrutowani desperaci i biydoki, o kerych ci
fest bogaci bydom godać roztomańcie ‑ niezaradni, zgniyluchy, fajtlapy (choć nikierzi z dyplomami wyrszych
uczelni) i ‑ jako tam jeszcze.
Tacy trocha fest bogaci bydom (eli majom trocha wiyncy oleju w palicach) organizować
dlo biydoty roztomańte szpyndy a tymsamym bydom se u Ponboczka zarobiać na niebo. Uzaś ci głupsi, fest bogaci, bydom
sie zbiyrać do kupki, a jejich szpyndy pójdom na roztomańte partie polityczne, kere prawie bydom miały swoji piynć
minut w rzondzyniu. Partyji nalyngnie sie od pierona. I eli sie znejdzie taki drugi Piłsudski, abo nie dej Boże jakiś
inszy diktator, to uzaś trza bydzie szykować sie ku wojnie, żeby na nowo niszczyć dorobek po przedostatnij wojnie,
bo ta ostatnio jest jeszcze przed nami i - jyny patrzeć, kery jom ogłosi.
Tak oto godoł nom za stodołom od Cichego Fyrcok po II wojnie, światowej. Chłopa już
downo ni ma, a ci, co go słuchali majom po 75 lot i też trzi sztwierciny śnich ni ma już miyndzy żywymi. Zostołech
jo i Jorguś, co to słyszeli. Czasu wolnego z Jorgusiym momy oba tela samo, bo od downa my som na pyndzyji. Rzecz jyny
w tym, że kożdy snas inakszy tyn czas pożytkuje.
Jorguś wachuje dwie chałupy po szwigrach i siostrze ze szwagrym, co downo tymu
wyjechali do Reichu i matka mu tamyk zasmyczyli, kero pora lot tymu bydzie jak umrzyła w wieku 96 lot. Beztoż z jego głowy
downo wywietrzały słowa od Fyrcoka. Zostołech jo. Do wachowanio mom niewiela, a po prowdzie ‑ nic. Jedynie moji
M (nawet nie dwa). Moga moj czas pożytkować inakszy od Jorgusia i pożytkuja, a choby na rozwożaniu słów od Fyrcoka
z 1945 roku.
Prawie my som tak daleko, że uzaś wszyjstkigo momy zatela, z tym że jedni majom, a
insi psinco i jeszcze som przez tych co majom lekceważyni jako niedorajdy i chlebusy do roboty , kerej ni ma. Trza z
tym nadmiarym dobroci coś zrobić. No i znejd se niejaki Bush w Ameryce, kerymu uzbiyrało sie tela, że trza to kerymuś
sprezyntować. Prawie mu Irak spasowoł do rozładowanio wszyjstkigo, co nazwoziył Husajnowi pod nos. Przeca nie
powiezie tego nazod, bo i jako to. Przeca w prezyncie tego irakczykom nie zostawiom. Pisza te słowa w sztwortym dniu
wojny w Iraku, kandy Poloki też swojich wysłali. Niewiela jeszcze naniszczyli, a ci sie już radujom, że po wojnie (za
to że popiyrajom Busha) dostanom robota przi odbudowie.
I tak to koło od Lepoldowego woza (opisane w ksionżce "Giskana od Fyrcoka"
str. 54) uzaś sie przekulało o jedyn pełny obrót, a w mojij palicy odżyly słowa od Fyrcoka sprzed blisko 60‑ciu
lot. Tak jak Fyrcok nie doczekoł spełniynio własnej przepowiedni, tak i jo nie doczekom tego, czego i on nie doczekoł.
A my, Górnoślonzoki, bydymy mieli po tej wojnie tela, że nie bydom nas wywozić na
Siber do niewolniczej roboty za to, że my wtedy szli Niymcami do kupy.
Eli kery przez tyn czas ‑ od konca II wojny ‑ zmondrzoł, to by szło pedzieć,
że prawie Njymce. A, że nom Górnoślonzokom prziszło być przi Polokach, to uzaś my jyny tymi głupkami zostali. Możno
trocha, to nas ta Unia Europejsko opamiynce ‑ abo i ni, bo na Górnym Ślonsku proporcje mówiących do
godajoncych som na korzyść tych pjyrszych. Uzaś ci ‑ dzierżyni sie cudzej klamki majom we krwi. Jak jyny puściyli
rusko, to zarozki uczepiyli sie amerykońskij, kandy majom wszyjstko za towor. Człowieka też.
Beztoż pierzińsko fest podobajom mi sie teksty pisywane do "Echa Ślonska" i
"Silesia Superior". Nie byda tukej wymiynioł autorów, bo wszyjscy zasługujom na uznani i szacunek i to nie
jyny moj, co mnie jeszcze bardzij buduje.
Prawie jedyn z tych tekstów p. Przychodzkiego opisuje fakty, zdarzynio i wydarzynio z
ksionzki Ewalda Polloka ‑ kandych trefiył na slowa od piyrszego powojynnego prymiera PRL Edwarda Osóbki-Morawskiego.
"Bei der Übernahme von Ostpreußen wollen wir dort keine Minderheit haben. Wir
hoffen, dass die Rote Armee vorher alle erwachsenen Deutschen zur Arbeit beim Wiederaufbau Russland schickt, so dass
wir dort niemanden mehr vorfinden". Po polsku to by bylo: "Podczas przejmowania Prus Wschodnich nie chcemy tam
mieć żadnej mniejszości. Mamy nadzieję, że Armia Czerwona wyśle wszystkich dorosłych Niemców do odbudowy Rosji,
tak że nikogo tam nie zastaniemy".
Te słowa od piyrszego premiera PRL‑u byly mi znane jeszcze za czasów, jak za
jejich ujawniyni szło se dostać do "kibla". I terozki - dejcie se pozor. Prawie na poczontku narodzin w
Polsce Solidarności - jak to i owo szło już głośno pedzieć - miołech przileżytość spotkać sie przi jednym
stole eben z prymierym Osóbką-Morawskim. Było to na I walnym Zgromadzyniu RSTK (Robotniczego Stowarzyszynio Twórców
Kultury) 22 listopada 1980 roku.
Rudolf Paciok
