Nowiny z Górnego Śląska – kwiecień 2003 – na Zamku Pszczyńskim
1. Otwarcie zrekonstruowanej sypialni cesarzowej
Dnia 25.kwietnia 2003 roku o godzinie 17.00 odbyło się uroczyste otwarcie
zrekonstruowanej sypialni cesarzowej, wchodzącej w skład apartamentu cesarskiego na „Zamku Pszczyńskim”
jako dzisiejszego Muzeum Zamkowego w Pszczynie.
Uroczystości odsłonięcia dokonał dyrektor muzeum Maciej Kluss wraz z Janem Kruczek
oraz panią Ziębińską.
Nie tak dawno, bo w 1995 roku otwarto zrekonstruowany gabinet Herzoga Hansa Heinricha
XI., a następnie Hansa Heinricha XV. von Hochberg – księcia Pless. Dzięki tym staraniom Muzeum Zamkowe zostało
nagrodzone w konkursie Europa Nostra 1995.
Otwarcie połączono z prezentacją dwóch najnowszych publikacji muzeum:
drugiego wydania książki Jana Kruczka i Teresy Włodarskiej, „Życie dworskie
w Pszczynie 1765 – 1846” oraz katalogu „Kusze.Katalog zbiorów”, autorstwa Jana
Kruczka.
2.
Hans Heinrich XIV. Bolko Graf von Hochberg
W Sali Lustrzanej Muzeum Zamkowego w Pszczynie odbył się dnia 27. kwietnia 2003
niecodzienny konzert muzyki kameralnej i pieśni.
Kompozytorem tych utworów jest niecodzienna postać - Bolko Graf von Hochberg (1843
– 1926)
Sala wypełniona po brzegi lustrzanych ścian miała możliwość usłyszeć następujące
utwory tego nowo odkrytego na „Zamku Pszczyńskim” kompozytora:
Program koncertu:
Trio fortepianowe op.35
a) allegro non troppo
b) adagio con moto
c) con impeto e feroce
d) allegro non tanto ma con brio
Pieśni
Kwartet fortepianowy op.37
a) allegro fiero
b) lento e mesto
c) allegro
d) allegro assai
Utwory wykonali:
Ewa Biegas – sopran, Szymon Krzeszowiec – skrzypce, Zygmunt Jochemczyk
– altówka, Paweł Głombik – wiolonczela, Józef Stompel – fortepian.
Kompozytor
Hans Heinrich XIV. Bolko Graf von Hochberg
urodził się 23 stycznia 1843 roku w zamku Książ (Fürstenstein) na Śląsku. Po
studiach prawniczych w Bonn i Berlinie podjął służbę dyplomatyczną i został attache w Petersburgu, lecz po dwóch
latach wrócił do swojej posiadłości na Śląsku do zamku Rohnstock aby się poświęcić studiom muzycznym.
Również w Dreźnie miał własny kwartet domowy. Już w roku 1864 wydał „Cloudine
von Villa”, zaś w roku 1876 operę „Folkenstein” która później została przerobiona.
Początkowo kompozytor pracował pod pseudonimem „Johann Heinrich Franz”. Do
roku 1906 wydał wiele pieśni chóralnych i pieśni solowych ale przede wszystkim symfonii, tercetów, kwartetów i
koncertów fortepianowych. W 1876 roku własnym sumptem i z własnych środków zaczął organizować się przez dziewiętnaście
lat. Był ich protektorem aż do roku 1925.
Od 1868 roku jako następca von Hulsena został powołany do Królewskiego Instytutu
Teatrów w Berlinie. Pod koniec swej kadencji był generalnym intendentem tej instytucji, z którą jednak pożegnał się
w 1902 roku z powodu konfliktu z dworem. Następnie przebywał i żył w Rohnstocku gdzie poświęcił się swojej
muzyce.
Bolko von Hochberg został w roku 1910 za swoje zasługi na niwie festiwali muzycznych w
mieście Gorlice honorowym obywatelem tego miasta i otrzymał w 1913 roku tytuł Profesora Królewskiego.
Zmarł w Szczawnie Zdrój na Śląsku 1 grudnia 1926 roku i został pochowany w swojej
posiadłości w Rohnstocku.
Gorlickie przedstawienia muzyczne są jeszcze teraz bardzo lubiane na wschodzie i
zachodzie.
Prawnuk Bolka von Hochberga począwszy od roku 1998 zdołał zebrać całe muzyczne
dziedzictwo swojego pradziadka rozproszone po II wojnie i z pomocą Michaela Colinsa wydać w formie płyty kompaktowej
CD.
Pytanie nasuwa się nam teraz gdzie mamy umieścić Hansa Heinricha XIV. Bolko Graf
von Hochberg w hierarchii rodziny von Hochberg?
Spójrzmy wstecz, aż do pierwszego księcia Pszczyńskiego von Pless –
Hansa Heinricha X Graf von Hochberg.
Miał on pięcioro dzieci, jako pierwszy, najstarszy Hans Heinrich XI został drugim księciem von Pless. Dwoje zmarło
w wieku niecałego roczku, i 21 lat, córka hrabina Anna Karoline (1839 – 1916) została żoną księcia
Reuss-Schleiz-Köstritz. Ostatnim dzieckiem był właśnie
Hans Heinrich XIV. Bolko Graf von Hochberg. Ożenił się z Eleonore Auguste księżna
zu Schöneich-Carolath z którą miał osiem dzieci. Czwarte dziecko
Graf Friedrich Franz von Hochberg (1875 – 1954) poślubił Eleonore D.M.
hrabine zu Dohna-Schlobitten, z którą miał siedem dzieci. Trzecie ich dziecko to
hrabia Karl Albrecht Heinrich urodzony w Poczdamie 1912 roku, zmarł w 1979 w Königswinter.
On to poślubił Ursul hr. von Schmettow, z którą miał czworo potomnych.
Drugim z nich był właśnie
hrabia Peter Konrad Friedrich urodzony 2.4.1956 roku w Nadrenii, który to wraz z żoną
Anne Marie Rüther zainteresowali się ich pradziadkiem Hansem Heinrichem XIV. Bolko Graf von Hochberg zmarłym w
Szczawnie Zdrój – 1.12.1926 roku.
Tak w wielkiej rodzinie książąt Pszczyńskich i hrabiów zu Fürstenstein
wyselekcjonowaliśmy ostatniego po szóstym księciu pszczyńskim Bolku von Hochberg – nowego, nam może
pierwszy raz tu usłyszanego hrabiego Peter Konrad Friedrich von Hochberg.
Księżę Pszczyński Bolko Graf von Hochberg oraz Peter Konrad Friedrich Graf
von Hochberg
zaszczycili swoją obecnością oba spotkania, w często odwiedzanym Muzeum Zamkowym w
Pszczynie. ...A Ty Górnoślązaku – byłeś tam już kiedyś?
3. Przy okazji:
Jak już tyle mówimy o muzykowaniu, w rodzinie von Hochberg, coś niecoś od nas, normalnych śmiertelników: -
proponuję tym, którzy mieszkają blisko Baden-Baden i Strasbourgu – otórz tam, 2 i 3 maja 2003 śpiewam jako członek
Männerchor Bayer Leverkusen – 160 mężczyzn, piękne romantyczne kompozycje:
Johannes Brahms „Rinaldo”, w Kurhaus, Weinbrennersaal godz 20.00
– kantata dla tenora op.50 – 51 min w słowach Joh. W. von Goethe. Rinaldo wraca z drużyną z wyprawy
jerozolimskiej XII wieku, zostawiając ukochaną mieszkankę tej krainy. Druhowie – żeglarze teraz w walce z
wiatrem – i przeżyciami roztargnionego, zakochanego wodza – muszą wracać morzem do Europy – naprawdę.
Pocieszając zakochanego Rinaldo mówili: –
„Fasse dich, so ist’s gescheh’n” – „Pozbieraj się
Rinaldo, tak się po prostu stało”,
„zurück nur, zurück durch günstige Meeren, zurück nur“
„Spowrotem tylko, przez nam sprzyjające morza, spowrotem”
taki mieli cel, teraz najważniejszy, bo aktualny – do kraju się dostać w walce
z żaglami przy wietrze, czy wiosłami, gdy go nie było. Podobnie jak aktuelne cele stawia się dzisiaj nowej
„10” w wejściu do EU – wykonać swe cele, krzyczy załoga. Ta mało znana kantata – da Wam
wiele przyjemności w słuchaniu i w rozmyślaniach na przyszłość – kochani Górnoślązacy.
Franz Schubert (1797 – 1828), rodzice ze Śląska wydali na świat genialnego
muzyka pieśni romantycznych. Takie pieśni na męski chór jak ”Der Gondelfahrer”, „Nachtgesang im
Walde”, „Gott in der Natur”, „Abendfrieden”, „Heilig”
czy innych kompozytorów, nie ujmując ich piękna: B. Weber, F. Mendelssohn-Bartholdy,
L. Cherubini, D. Bortnjansky, A. Brukner czy Willy Giesen – to istna uczta dla melomanów. Potraktujcie to nie
jako konkurencję do barokowego kompozytora, hrabiego Bolko von Hochberg, miejcie też okazję się przekonać jak
wspaniale brzmi muzyka ze „środkowej Europy” – w końcu zmierza Polska ze Śląskiem do EU, uczmy się
nowości!
Zaobserwował, zaproponował, zaprosił i skreślił:
Peter Karl Sczepanek
Peter Karl Sczepanek Monheim/Rh, den 25.4.2003
Eisenstädter Str. 6 40789 Monheim am Rhein
Tel/Fax 02173-66742
e-Mail: Silesia-Info (Internet)
sczepanek@gmx.de
25.4.2003
