[ECHO ¦LONSKA] [¦LONSKE FORUM] [¦LONSK] [RUCH AUTONOMII ¦L¡SKA] |
|
2 - 12/2001 |
||||||
| ||
« nazot do rubriki Kultur | ||
|
Pou gournou¶lounsku f ¶piyfkach kolyndowyk Teroski kca Woum padaæ, kjiej sie nojbar¿ij slonskim abo niymieckm dialektym ³osprawio i tysz pszik³ady byk se kcio³ woum pora ciepnoñæ. Prousty naroud, chuopy nojgipcij, u¿iwali jom zawdy, uod staryk pierwyj, as dou dzisioj tys. £ostaua sie ta gotka nojczyñ¶ciyj w ¶piyfkak i wicak. ¦piefki pszi betlejymce malu¶kiemu abo na karnawaliskak zbereu¼ne i do lachania. Takim programym teroski byda Wous nostympne tszi miesionce byk pedziou po nasymu, futrouwou. Pszi tym kca moje bliske kontakty z chourem, kaj ¶piywom f Bajerze, kaj ta pigu³ka Aspirina produkujom - wykorzistaæ. Ale tu byk pedzio³, i¿ dialekt niymiecki pisany je na papiorze uod dwiesta rokow - i mo swojski roudowod -sdziepko stabilno pisouwnia. Pozwoula se Woum cytelniku jakou gyszynk uod Jezuska w decymbrze poudaæ pora pszik³adow, ¶piewek s tyk ¶wiont, s dialektu przekludzounego na niymiecki i na ¶lonsko gotka. Tak moucie takou mygli¶kajt (mou¿liwo¶æ) porouwnaæ te czi szprachy-gotki. A za¶ w januarze, pszet karnawaliskym podom Woum szyrokou gama niemieckik gwar kylnerowskik i dyseldorskik - ³ocywista f ¶piyfkach z tyk miost. Na luty wy³onaca Wom surpriza (niyspodzianka s ³aciny eli angelskego) - w dialekci i gworze. Jag by tag fto¶ kciou, tou i ou nutki tysz byk sie wyrychli³, skisz tegou, isz f literaturze tegou niy znoudziesz, a f slonskej fcale. Gorno¶lonsko gwara jes ciynsko, bou w s³owianskej bazie i same naleci³o¶ci z polskego, ceskego i niymieckiego. W niymieckim dialekcie je ino niymiecke - a za tou je prousto w pisouwni i cytani. £oboccie prosa wos sami - i miyjcie tys pszi tym ciyrpliwo¶æ. Kölscher Dialekt-Text 1.
2.
Chreßkingkches Wegeleed - Kouysanka dlo Dzieciountka 1.
2.
„Wünsch em Leechterjlanz“ / „Dzieciountkouwe wunsze“ 1.
2.
3.
Jauk sam widauæ, teksty soum ajnfachouwe, bou i ty¿ dotycy gwaura prostyk ludzisek s ik prousymi sprauwami. W Niymcak ¶piywo sie adwyntowe Lieder as do 23. decymbra. Na ¶wiynta ¶piywo sie kolyndy az do Nouwego Rouku. Inou se niy myndykujcie, isz kou¿dou koulynda to ik gwara. Kasik na 20 ¶piywek tou czi som w dialekcie a reszta to klasyka niymiecko, nau wysoukim pouziomie. I tag cou roucku ¶piywom tu sztyry kouncyrty, w tym chorze ze 170 chopow i ³organy, bo to ino w kou¶cio³ak tag wykfoloumy Malyñkego - ino w Glorii, na pouwa¿nie, bes chichranio, jag to insi roubiom z koulynd szlagery, indywidualnyk karierouwicof u niykieryk Pouloukof-szauszpilerof. Potym zarouski pszidzie karnawal i ¶piywo sie zbere¼ne, ¶miesne , politycne i ³opryskliwo-poucajonce. Tu kozdy mouze sie wyrychtouwæ jag Król, i sie vorsztylowaæ (wyobra¿aæ) f ajnfachowyk liedach. A jag Wom sie tou poudoubo, to f januarze koule dwadziestegou ¶pywom ¶piyfki karnawa³owe. Tou i sie Woum poustarom pszeflancowaæ te uryfki s dialektu kelszofskjego na ¶lounsko gwara. Sczyñ¶æ Bou¿e - Glück-Auf Winsuju Vam vsystko dobreho na tyn Novy Rok, Scesti, zdrovi, svate boske pozegnani. Ne na tyn Novy Rok na mnohe leta. Abyste zyli w wieksych radosciach a mynsich starosciach a po smyrci abyste spaseni byli. Peter Karl Sczepanek |
| |||||||||||||||||||||||||||||
|
[ AKTUELL ] [ POLITIK ]
[ EKO-NOMIA ] [ HISTORIA ]
[ Z ARCHIWUM ] [ KULTUR ]
[ PUBLIKACJE ]
[ MINIATURY ] [ VITA ]
[ HUMOR ] |