[ECHO ŚLONSKA]  [ŚLONSKE FORUM]  [ŚLONSK]  [RUCH AUTONOMII ŚLĄSKA]

« IMPRESSUM

KONTAKT

post@EchoSlonska.com

2 - 12/2001

ECHO ŚLONSKA

« nazot do rubriki Kultur


Pou gournouślounsku f śpiyfkach kolyndowyk

Teroski kca Woum padać, kjiej sie nojbarżij slonskim abo niymieckm dialektym łosprawio i tysz pszikłady byk se kcioł woum pora ciepnońć.

Prousty naroud, chuopy nojgipcij, użiwali jom zawdy, uod staryk pierwyj, as dou dzisioj tys.

Łostaua sie ta gotka nojczyńściyj w śpiyfkak i wicak. Śpiefki pszi betlejymce maluśkiemu abo na karnawaliskak zbereuźne i do lachania. Takim programym teroski byda Wous nostympne tszi miesionce byk pedziou po nasymu, futrouwou. Pszi tym kca moje bliske kontakty z chourem, kaj śpiywom f Bajerze, kaj ta pigułka Aspirina produkujom - wykorzistać.

Ale tu byk pedzioł, iż dialekt niymiecki pisany je na papiorze uod dwiesta rokow - i mo swojski roudowod -sdziepko stabilno pisouwnia.

Pozwoula se Woum cytelniku jakou gyszynk uod Jezuska w decymbrze poudać pora pszikładow, śpiewek s tyk świont, s dialektu przekludzounego na niymiecki i na ślonsko gotka. Tak moucie takou mygliśkajt (moużliwość) porouwnać te czi szprachy-gotki.

A zaś w januarze, pszet karnawaliskym podom Woum szyrokou gama niemieckik gwar kylnerowskik i dyseldorskik - łocywista f śpiyfkach z tyk miost.

Na luty wyłonaca Wom surpriza (niyspodzianka s łaciny eli angelskego) - w dialekci i gworze. Jag by tag ftoś kciou, tou i ou nutki tysz byk sie wyrychlił, skisz tegou, isz f literaturze tegou niy znoudziesz, a f slonskej fcale.

Gornoślonsko gwara jes ciynsko, bou w słowianskej bazie i same naleciłości z polskego, ceskego i niymieckiego. W niymieckim dialekcie je ino niymiecke - a za tou je prousto w pisouwni i cytani. Łoboccie prosa wos sami - i miyjcie tys pszi tym ciyrpliwość.

Kölscher Dialekt-Text 
- Weihnachtslied po kelnowsku teksty na gwiosdka s mojegou choru, 
- Tschechischer Choral - „TROMMELLIED“ - „Pysnicka s werbelkym”

1.

Dialekt: 

Literacko:

Kutt jeht met mir, pa ram pam pam pam
dä Künning ahnzosinn
et Beste bringen mer,    
zum Kreppche en d´r Stall
Lob un Ihr däm klein    
Loß mer jonn, ram pam pam pam

Kommt, geht mit mir, pa ram pam pam pam
den König anzusehen
das Schönste bringen ihm
und legen vor ihn hin.
Lob und Preis sei ihm,
Laßt uns ziehen, ram pam pam pam

Po śloncku:

Poć pojdzies zy mnom, pa ram pam pam pam
nasegou Kroula łogloudnońć
cosik gryfnego weznymy mu
i pokładomy tou w betlejymce
Chwolmy Gou, maluśkiegou
Pozwoulmy se ku niymu pszicupnońć

2.

Jo et woren, pa ram pam pam pam
nor Ooß un Essel do
mer spillten nor fir jhm
Uw hä loorte dann
Glöcklich mih ahn, ram pam pam pam
Bei ihm waren pa ram pam pam pam
ja Ochs und Esel nur
ich spielte nur für ihn
Und er blickte dann
glücklich mich an, ram pam pam pam
Pszi niem my byli
I ino s wołym i łosłym
Grołek jou ino mu
I ździebko tys na niego żek kuknołek (spojrza)
Pszes cou mie tys usczynścił, ram pam pam pam.

 

Chreßkingkches Wegeleed - Kouysanka dlo Dzieciountka

1.

Josef, dun et Börche stoche
Dat et löstig brennt em Wind.
Söße Weckbrei well ich koche,
Freut sich dann ming Himmelskind
Josef tu das Öfchen heizen
Das es lustig brennt im Wald
Süßen Weckbrei will ich kochen
Freut sich dann mein Himmelskind
Jozef nagrzej w kachloku
To se je pjyknie jag szczylo f picu kiej wieje
Słodziutkou mylka kca uważić
Łuciesy sie pszeca nase dzieciontkou z nieyba

2.

Tuck tuck tuck tuck ihr Höhncher all,
lot dat Scharre sin em Stall
weil mie Kingkche schlofe well.
Tuck tuck tuck ihr Hühnchen all,
Laß das Scharren sein im Stall
Weil mein Kindchen schlafen will
Cupnijcie, cichou wy fszyske kfoki
Łostoufcie tou wase grzybanie w tyj stajni
Bou mouje Dzieciountkou kce spać
Mäh, mäh mäh mäh ihr Schöfcher all
Wärmt dat Kingkche mir em Stall
Dat mie Hätzge schlofe kann
Me, me me me wy fsyske ouwicki
Łogrzijcie Dzieciountkou moje f tyj stajni
By mouje Kochani mougło spauć

 

Bim bim, bam bom et Klöckche klingk
Lauucht doch wie dat schallt un singk
Seht ens, wie mie Kingkche laach
Bim bim, bam bom dzwounecek dzwouni
Fsłuchejcie se jag ouone dzwiyncoum i śpywajom
Kukni, jag mouje Dzieciountkou sie gryfnie lacho.

 

„Wünsch em Leechterjlanz“ / „Dzieciountkouwe wunsze“

1.

Meer froge em Leechterjlanz
Wat wünsch sich zom Chresfeß der Panz?
Hä säht: Un jetz es et su wick
Ich wünsch meer vun Hätze nor Zick! 
Wir fragen im Lichtenglanz
Was wünscht sich zum Christfest das Kind
Er sagt: Und jetzt ist es soweit
Ich wünsche mir von Herzen nur Zeit. 
Wir fragen im Lichtenglanz
Was wünscht sich zum Christfest das Kind
Er sagt: Und jetzt ist es soweit
Ich wünsche mir von Herzen nur Zeit. 

2.

Meer froge em Leechterjlanz
de Oma, die kennt alt der Danz
Sei säht: No verjeßt Leid un Strick
Ich wünsch meer vun Hätze nor Zick! 
Wir fragen im Lichtenglanz
Die Oma, die kennt schon den Tanz
Sie sagt: Nur vergesst Leid und Streit
Ich wünsche mir von Herzen nur Zeit.
Pytoum sie w krasie Krisbaumu
Oma znou jus ta caluśko lajera
Łona goudo: inou niy zapomn
i cierpienio i zwody
Jou by se winszouwoł łot serca inou Zik-zak 

3.

Meer froge em Leechter jlanz
for et Chreßkind et flog jrad elans:
Kumm eren: Maach de Dör zo et trick!
Sag häs du e Püngelche Zick? 
Wir fragen im Lichterglanz
für das Christkind es flog gerade vorbei
Komm herein : Mach die Tür zu, es zieht
Sag hast Du ein Päckchen Zeit. 

Pytoum sie w krasie Krisbaumu
Łot Dzieciountka cou pszifrunyło terouski
Wlyś dou cimra: zawrzi drzwi bou ciongnie
I powiydz eli mos ta pacuska z zygourkym.

Jauk sam widauć, teksty soum ajnfachouwe, bou i tyż dotycy gwaura prostyk ludzisek s ik prousymi sprauwami.

W Niymcak śpiywo sie adwyntowe Lieder as do 23. decymbra. Na świynta śpiywo sie kolyndy az do Nouwego Rouku. Inou se niy myndykujcie, isz koużdou koulynda to ik gwara. Kasik na 20 śpiywek tou czi som w dialekcie a reszta to klasyka niymiecko, nau wysoukim pouziomie. I tag cou roucku śpiywom tu sztyry kouncyrty, w tym chorze ze 170 chopow i łorgany, bo to ino w kouściołak tag wykfoloumy Malyńkego - ino w Glorii, na pouważnie, bes chichranio, jag to insi roubiom z koulynd szlagery, indywidualnyk karierouwicof u niykieryk Pouloukof-szauszpilerof.

Potym zarouski pszidzie karnawal i śpiywo sie zbereźne, śmiesne , politycne i łopryskliwo-poucajonce. Tu kozdy mouze sie wyrychtouwć jag Król, i sie vorsztylować (wyobrażać) f ajnfachowyk liedach.

A jag Wom sie tou poudoubo, to f januarze koule dwadziestegou śpywom śpiyfki karnawałowe.

Tou i sie Woum poustarom pszeflancować te uryfki s dialektu kelszofskjego na ślounsko gwara.

Sczyńść Bouże - Glück-Auf Winsuju Vam vsystko dobreho na tyn Novy Rok,

Scesti, zdrovi, svate boske pozegnani. Ne na tyn Novy Rok na mnohe leta. Abyste zyli w wieksych radosciach a mynsich starosciach a po smyrci abyste spaseni byli.

Peter Karl Sczepanek




« zurück zur Rubrik Kultur

[ AKTUELL ]  [ POLITIK ]  [ EKO-NOMIA ]  [ HISTORIA ]  [ Z ARCHIWUM ]  [ KULTUR ]  [ PUBLIKACJE ]  [ MINIATURY ]  [ VITA ]  [ HUMOR ]
[ REAKCJE ]  [ DEBATA ]  [ Z FORUM ]  [ INFORMACJE ]  [ OFERTY ]  [ INDEX ]  [ FORMAT-A4 ]  [ ARCHIV-2001 ]  [ SUCHEN ]