« IMPRESSUM

KONTAKT

post@EchoSlonska.com

W mojih ukohanyh Uogewnikah S’loonskih suyszauo sie za modu zahynty starszyh, kerzy powiadali do swojih dzieci abo wnukoow:

Niy inacyj musiauo byc’ w latah uo keryh uopowiadaua tyjatralno sztuka pod tytuym „KLUC”. Napisou joom Tyjda Gajda - nasz uogewnicki pisorz, uo kerym rzeh jurz Woom kedys’ wspoomniou. Cieszooua sie uoona rozcasu u nos wielkoom popularnos’ciom niy ino przez to, rze wielu uogewczan w niyj grauo, a reszta joom wielokroc’ uogloondaua, ale skirz tego,

rze szuo z niyj wyciongnon’c’ nauka i wnioski na wiela s’loonskih pokolyn’. Uopowiadaua uoona uo tym, jak muodzierz kero kon’coua zawodowo szkoua, zgroomadzoono w auli na urocystos’ci wrynczanio szkolnyh s’wiadectw suyszaua uod swojego rehtora, rze soom uoone klucami w dorosue i dostatnie rzycie.

Pos’wiadczauy uoone nabyto wiedza. Tak boouo jesce w czyrwcu. We wrzes’niu, kedy trza boouo is’c’ w ta dorosuos’c’ i szukac’ roboty, to prawie zacoon sie s’wiatowy przedwojynny kryzys i wszystke szkolne absolwynty uostauy bezrobotne. Przypomniauo mi sie to, bo prawie trefioou rzeh przy ukuodaniu szpargauow na list uod Wolfganga, syna kolegi mojego Vatra, a mojego kamrata z dziecinnyh lot.

Wypytywou w niym uo tamte lata, bo boou ciekawy czymu ih brakuje w rzyciorysie Jego Uojca i latah Jego roboty. Szukou ih, bo dowauy by uoone uowdowiauyj Matce morzliwos’c’ staranio sie w Niymcah uo wiynkszo po Niym pyndzyjo. Uodpowiydz’ booua wtyncos dloo niego, kery niy wiedziou co to bezrobocie, niywiarygodno i zdumiywajoonco - jego Uojciec Rooman, tak jak wielu inkszyh dostou taki kluc.

Dzieloou los wielu modyh i wyuczonyh - boou bezrobotny. Pisza uo tym, bo niykerzi teroski guoszoom zas’ „jedynie suszne” edukacyjne hasua wzglyndym muodzierzy, w nadzieji rze udo sie im niymi zmanipulowac’ modyh do kon’ca. Potym, po wieloletniyj mitryndze szkolnyj abo studynckiyj, dajoom im zamiast nowoczesnego narzyndzio, bezwartos’ciowy szperhok.

I hoc’ bydzie uoon ze szczybua abo pozuocany, a nawet wsadzoony do uozdobnyj skrzynki ze zamszowoom wys’ciooukoom i z douoonczonym certyfikatym, kupiony za jejih Uojcow wyrzeczynia i ciynrzko zarobioone pinioondze, moge sie uokozac’ ino bezurzytecznym szperhokym, kerym „rehtory” wkrodajoom sie w Ih zaufanie!

Bo niy bydzie uoon pasowou do rzodnego nowoczesnego zoomka uotwiyrajooncego drzwi ku s’wietlanyj przyszuos’ci. Take, czynsto bezwartos’ciowe stare szperhoki, zamiast klucoow do przyszuos’ci sprzedowo coroz wiyncyj szkoou.

Niy pasujom nikaj. Nicego niy idzie niymi uotworzyc’. Surzom ino „rehtoroom” do uotwiyranio naszyj rodzinnyj szporkasy. Pasujoom nojwyrzyj za szkuo na s’ciana abo miyndzy inksze niypotrzebne klamory, kere trzymie sie w dooma ino ze syntymyntu. W uogulnos’ci szuo by tyh „s’lusorzy uod rzekomyh klucoow do przyszuos’ci” zrozumiec’. Uooni tyrz muszom z cegos’ rzyc’.

Im na hlyb udowo sie zarobic’ ino dziynki naiwnos’ci kolekcjooneroom takih klucoow, nabranym czynsto dobrowolnie klucznikoom, kerzy kedys’ bydom sie zastanowiac’ po co im couke ih pynki?

Moga cos’ na tyn tymat powiedziec’, bo tyrz ih pora moom. Dopiyro po latah cowiek rozumi, rze wmawiauo sie mu potrzeba i zahyncauo cynsto do nauki niypotrzebnyj, zbyndnyj a niyroz i fauszywyj. Niypotrzebnyj z praktycznego punktu widzynio, a przez to bezurzytecznyj! Bo za nioom niy szuy spouecznie urzyteczne umiejyntnos’ci.

Tyh modyh z takymi klucami zawieszoonymi na sznoorce na karku, jak u mauyh dzieci co lotajom samopas po placu pod niyuobecnos’c’ Uoojcoow, coroski wiyncyj. „Wyplutyh spouecznie” jak wycyckany boomboon co stracioou swooj smak. Bez zajyn’cio, bez nadzieje na lepsze jutro.

Szykuje sie u nos Ih nowo fala. Godoom uo tym, bo korzdy cas mo swoje zagrorzynie, swoja uodhuan’ i zastawioone sidua rzoondz.

Wmoowioonyh uoczekiwan’ i marzyn’, uoztoczoonyh mirarzy. A i szarlatanoow coroski wiyncyj. Kerzi hytajoom wszystko co sie ruszo we swoje wnyki. Coroz wiynkszom sztukom jest w nie niy wlyz’, im niy ulec i sie im niy poddac’. Corozki ciynrzyj jest twardo stoompac’ po ziymi. Wcale modym i niydos’wiadczoonym.

Wielu downo zapoomniauo suowa Stansława Staszica:

Trza by przywouac’ naszyh s’loonskih naukowcoow i nauczycieloow, coby wziynli sie te suowa do serca i coby mys’leli uo tyj urzytecznos’ci nauki i uos’wiaty wzglyndym NORODU!

Na razie niy majoom jyj hyba na wzglyndzie, kej dzisioj, w dziyn’ rozdanio s’wiadectw szkolnyh, modzi przyhodziyli s’niymi w rynce ze szkouy prosto do Parafijalnyj Grupy Poomocy dlo Bezrobotnyh po porada i poomoc.

Sytuacjo ta sama, jak wtynczoos przed wojnoom. Czy by i latos’, zamiast klucoow do przyszuos’ci, rozdowane boouy w szkouah niyurzyteczne i zuodziejske przez to szperhoki ?

Antoni Respondek