Fundacja Pracy Kulturalnej dla Śląska „Stiftung KulturWerk Schlesien” działa
od wielu lat w Würzburgu jako instytut, wydawnictwo na rzecz Śląska. Znany jest kwartalnik „Schlesischer Kulturspiegel” jak i
wiele publikacji wydanych z inicjatywy tej Fundacji. Informuje o śląskim życiu kulturalnym w zakresie literatury, sztuki, muzyki historii
i tradycji ludowej.
Czasopismo ich „Schlesische Kulturspiegel” czyli jak zapisano na pierwszych zawsze stronach to: - „Śląski
Przegląd Kulturalny“ - „Slezske’ Kulturni’ Zrcadlo”.
„Stiftung KulturWerk Schlesien” wydało w 1993 roku, nas interesującą pozycję,
związaną pośrednio z Fryderykiem Wilhelmem Hrabią von Reden, mianowicie - „Die Kirche Wang” (Eine norwegische Stabkirche im
schlesischen Riesengebirge). Książka ta jest m.in. oparta o studia nad Kościołem Wang przez pastora Ericha Gebhardta w jego z 1913 roku
publikacji „Die Kirche Wang im Riesengebirge und ihre Geschichte).
Z uwagi, że wiele pisałem na łamach wydawnictwa www.EchoSlonska.com
o górnośląskich kościółkach drewnianych św. Anny w Oleśnie i św. Walentego w Bieruniu Starym, pragną przy okazji serii publikacji
na okoliczność odsłonięcia pomnika, żyjącego w latach 1752 - 1815 Fryderyka Wilhelma Hrabiego von Reden w Chorzowie, dnia 6.9.2002, coś
niecoś też powiedzieć o dolnośląskiej świątyni.
Publikacja ta Fundacji SKWS napisana w języku niemiecku, w streszczeniu przedstawiona jest w języku polskim poniżej
( eine polnische Zusammenfassung):
Kościół Wang na Śląsku
Kościół drewniany w Bukowcu (Brückenberg, Bierutowicach) na Śląsku, obecnie w województwie dolnośląskim znany
jest powszechnie pod nazwą „Kościoła Wang”. Nazwa ta jednak nie ma nic wspólnego ani ze Zbawicielem, ani też z jej położeniem
w śląskiej części Karkonoszy. Dodatek Wang ma raczej przypominać pochodzenie tego kościoła, miejscowość Vang, nad jeziorem Vang, w
południowej Norwegii.
Pierwsza wzmianka pisemna o tym nordyckim kościele pochodzi z lat 1325 / 27. Styl zachowanej snycerki oraz pisma
runicznego pozwala jednak datować go o jedno stulecie wstecz. (wspomniane górnośląskie kościółki powstały w XV - XVII wieku).
W roku 1840 kościół w Vang miał być rozebrany, aby ustąpić miejsca nowemu budynkowi. Norweski pejzażysta Johan
Christian Clausen Dahl (1788-1857), który w swojej wydanej w Dreźnie w latach 1836/37 książce pt. „Denkmale einer sehr
ausgebildeten Holzbaukunst aus den füheren Jahrhunderten in den inneren Landschaften Norwegens” zwrócił uwagę na średniowieczne
zabytki Norwegii, nabył w roku 1841 ten liczący 500 lat kościół za cenę drewna opałowego. Z pomocą Norwega Henryka Steffensa
(1773-1845), wykładającego od roku 1832 na Uniwersytecie Berlińskim, udało mu się pozyskać króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV
(1840-1861) jako sponzora planu rekonstrukcji tego kościoła w Prusach. Na początku myślano o Wyspie Pawiej na rzece Havel, między
Berlinem i Poczdamem, która swym położeniem odpowiadałaby romantycznemu poczuciu czasu.
Fryderyk Wilhelm IV, nakłoniony przez rezydującą na zamku w Bukowcu i utrzymującą przyjacielskie stosunki z dworem
berlińskim Friederike von Reden (1774-1854), podarował przewiezione z Norwegii drogą przez Szczecin do Berlina części kościoła
ewangelickim mieszkańcom gminy Bukowca (Buchwald), która z tym kościołem jako punktem centralnym mogła stać się samodzielną parafią.
Części kościoła norweskiego na obecnym miejscu zostały w latach 1842-1844 poszerzone, i „jeśli ta na nowo powstała budowla różni
się pewnymi elementami od pierwotnego stanu, to ze względu na architektoniczno-historyczne nastawienie czasu, które wraz z romantycznym
zainteresowaniem zachowania budowli połączone było uczuciowo z pewnym idealnym zastosowaniem jako protestancki kościół górski”
(Grundmann, Kirchenbau). Architekt Artur Stüler (1800-1865) zaprojektował obok kościoła granitową wieżę jako kampanilę. Zakończeniem
tej kompozycji była także nowa plebania ze szkołą.
Opis poświęcenia kościoła 28 lipca 1844 roku przedstawia w bardzo dobry sposób udział dwóch osobistości, które
przysłużyły się odbudowie kościoła z Vang: „Budowniczy Hamann przekazał przed drzwiami klucz królowi. Król położył go na rękę
hrabiny Friederike von Reden, obejmując ją swoją ręką i w ten sposób otworzył drzwi kościoła - jakiż wzruszający widok”.
(Gebhardt)
Już wkrótce po wykończeniu, kościół Wang stał się turystyczną atrakcją. Następstwem tego było, że ten górski
kościół stał się ulubionym miejscem zawierania ślubów. Pierwsza para, nie pochodząca z parafii Bukowca, wzięła tam ślub 2
sierpnia 1845 roku.
Jego wiek, bliskość do najwyższego szczytu Karkonoszy, Śnieżki, oraz jego nastrojowe położenie w lesie górskim,
pozwolił kościołowi stać się dla wielu ludzi romantyczno-promienistym symbolem ich śląskosci.
Rysunek - geograficzne umieszczenie Kościoła Wang w Brückenberg - dzisiaj Bukowiec (Bierutowice)
Z refleksji po odsłonięciu pomnika F.W. von Reden
