Rzoondzynie w Kamioonie uo Prowdzie i mitah
W mojih ukohanyh Uogewnikah S’loonskih wiela jest rzeczoow zrobioonyh z kamiynioow.
Nojstarszy uogewnicki krzyrz, krzyrz pokutny, zrobioony z jednego kooncka twardego kamiynia stoji na kamiynnym podwyrzszyniu
jak na uoltorzu. Uoltorzu zrobioonym z inkszyh, wopiynnyh kamiynioow. Przypoomino wieczno Prowda, jakos’ tragedjo, czyjes’
przewijny i ludowy mit uo nawiedzinah s’wiyntyh Cyryla i Metodego.
Z takih samyh wopiynnyh kamiynioow boou budowany Stary Dwoor, po kerym uostaua ino nazwa miyszkaniowyj wspoolnoty
gospodarzooncyj uod niydowna doomami na Moskwie.
I Nowy Dwoor - nowy ino z nazwy. Bo jego stodoua, resztki staryj zabudowy i uokroonrzajooncy joom mur soom dzisioj hyba
nojstarszymi kamiynnymi budowlami w Uogewnikah.
Jeszcze do niydowna przy Krzyrzowyj, a downiejszyj Bohateroow Stalingradu, stouo pora staryh familokoow zrobioonyh w
coukos’ci z wopiynnyh kamiyni. Ale rozbuloone uostauy pod potrzeby „autostrady suoon’ca”, uo keryj do dzisioj ani
widu ani suyhu.
Wiela tyrz inkszyh doomoow i uogrodzyn’, fundamyntoow i piwnicoow pobudowanyh uostauo z jejih poomocoom i udziauym. W
nih to uostaua materialno Prowda i pamiyn’c’ uo tamtyh Uogewnikah i uogewczanah.
Wszystke uoone soom rodzime, nasze, miejscowe i swojske. Wopiynne kamiynie zdowajoom sie byc’ przez to naszymi -
uogewnickymi. Rzodyn nigdy niy uodpoworzoou sie ih urzyc’ przeciwko inkszym.
Hoc’ wiela przeca boouo kaj indzi, we downyh latah, wypadkoow ciepanio kamiyniami w drugih. Coby ih niymi ukamioonowac’.
Znoomy to ze Biblije i rzywotoow s’wiyntyh. Dziouo sie tak skirz Prowdy kero mieli uodwaga te druge guosic’, a kero wedle
inkszyh booua ino mitym.
Bo Prowda uodbiyraua wielu spokooj sumiynio! Uogewnicke wopiynne kamiynie mioueh i moom za nasze, s’loonske. Soom
uoone czoonstkoom piyrwotnyj skauy - s’loonskyj Opoki.
Bez to ciekawi mie korzde miejsce, kere z toom Opokoom mo zwioonzek. Pewnikym takym miejscym jest Kamiyn’
S’loonski. A w niym Zoomek - Schloss Gross Stein.
Tam mioueh szczyn’s’cie byc’, hoc’ ino jedyn dziyn’, na VII Syminaryjoom S’loonskym i
posuhac’ Prowdy uo s’loonski torzsamos’ci. Tam tyrz udauo mi sie dostouc’ Pollokowe „S’loonske tragedje”
i pora heftoow Koonwersatorjum do poczytanio i przemys’lynio.
Usuyszou`eh uo Kos’ciele i ludziah Kos’cioua. Uo ksiyn’ciu-arcybiskupie Wrocuawia, kardynale Adolfie
Bertramie, uo biskupie Stanisławie Adamskim i kardynale Auguście Hlondzie.
Uo roli Kos’cioua w Polsce we utrzymaniu polski torzsamos’ci i jego stosunku do narodowyh
myn’szos’ci. Przipoomniane tam uostauy tyrz niykere mity, uod kadubkowyh poczynajoonc.
Uo Nauce i Wierze, skrzyduah duha korzdego Norodu. Jego Opoce - moralnos’ci. Uo zadaniah duszpastyrzoow wzglyndym
idyjoow Unje Europyjskyj.
Keby niy rzoondzynie arcybiskupa Alfonsa Nossola i kuluarowe s’loonske godki inkszyh ksiynrzoszkoow, to intus by mi
podpowiadou (a morzno ino mie zwodzioou, bo mi sie zdowao), irze S’loonsk i S’loonzoki dali jeszcze soom mieloone miyndzy
narodowymi muyn’skymi kamiyniami, jak te ziorka pszynicy czy rzyta przeznaczoone na moonka.
Wiadoomo irze bydzie z nih porzytek i dobry hlyb, ale ino wtynczos jak sie dajoom przemloc’. Jak pozwoloom ze siebie
zrobic’ ciyn’ko, s’ciyrano poleku warstwa.
Jak tyn znak dzielynio pomiyndzy nazwami miejscowos’ci: Kamień Śląski / Gross
Stein
na tabuli z tymatym Syminaryjoom: „ŚLĄSK ŻYJĄCY EUROPĄ wczoraj - dziś - jutro”. Czy by tako miaua byc’
naszo historyczno rola? Uagodzynie tarcio miyndzy polskymi i niymieckymi kamiyniami w muynie historyje? Co do samyj nazwy Kamień Śląski,
tyrz rzeh niy je jyj pewny.
Bo jak rzeh porzykou we miejscowym kos’ciele, u s’wiyntego Jacka, trefiou`eh w niym na kamiynno tabula:
„Pamiątka złotego jubileuszu probostwa ks. proboszcza Józefa Szołtyssek w Kamionie postawiona przez wdzięczną parafię w
Marcu 1889.
Ks. proboszcz Józef Szołtyssek urodził się w Paniowkach 23 Marc. 1812. wyświęcony 27 Marca 1837. przyszedł jako
duszpasterz do Kamiona 6 Marca 1839.
W Tobie, Panie ufałem, dla tego nie zginę na wieki. PS. XXII ” Pamioontka po farorzu, uo kerym na kamiynnym krzyrzu
przy kos’ciele napis guosi:
„Herr Erzpriester Josef Scholtyssek 23.03.1812 14.02.1895 Hier ruht der hochw. R. i p.”.
Kaj jo rihtig boou? W Gross Stein, w Kamieniu Śląskim czy w Kamioonie?
Co je Prowdoom, a co mitym?
Antoni Respondek
|
