© Antoni Respondek - www.slonsk.de - 08/2001
W mojih ukohanyh Uogewnikah S’loonskih

  SLONSK

To idzie muodos’c’ ...

Antoni Respondek

W mojih ukohanyh Uogewnikah S’loonskih rodzi się nowo tradycjo. Tradycjo, kero zacyno poru starszyh i poradziesiont paniyn i muodzianoow pod wodzom modego kapelonka. Tradycjo hodzynio piehty z pielgrzymkom do Matki Boskiyj Czynstohowskiyj. Pisza uo tym miyndzy inkszymi z tyj racje, rze mom jesce w pamiyn’ci boj Paczohy uo bytomski plac Kos’ciuszki i bardzo mie interesujoncy tymat s’loonskos’ci i antys’loonskos’ci uo kerym pisou Kutz w swojym uostatniym felietonie.

A do kompletu momy jesce uos’wiadczynie Ruhu Samostanowiynio S’loonska, popiyrajonce powstanie wojewoodztwa czynstohowskego. Po iber hundert latah - piyrszo uogewnicko pielgrzymka!. Kutz agnostyk, jak som siebie nazywo, pedziou by rze to pomys podszeptniynty spoza grobu przez Grażyńskiego i tak by to tumacou. Rze je to kolejny dowood przesionkniyn’cio wielu mys’lyniym imperialno-mocarstwowym. Ino co to by bouo za mocarstwo?

Korfanciorze by pedzieli rze to s’loonskos’ci niy zaszkodzi. A jak modzi hcom i tego poczebujom, to cymu niy? Bo co to je ta nasza S’LOONSKOS’C’ ? Tak doprowdy, to korzde pokolynie jom inacyj uodbiyro i realizuje. Na uopolskiyj wsi bouo to przywionzanie do ziymi rzywicielki, do wiary uojcoow, kerzy dziynkowali za korzde dobro przez pos’rednictwo s’wiyntyj Anki. W przemysuowyh, mojih ukohanyh Uogewnikah S’loonskih bouo to staranie uo warsztat pracy kerym boua huta Hubertus i gruba Redensblik. W uobronie keryh niykerzy hytali za bron’ coby je uhronic’ przed zniszczyniym, zaloniym, wywoozkom maszyn i wyszabrowaniym.

Dbauos’c’ uo wspoolnota i dobro wspoolne, uo sprawiedliwos’c’ i miyuos’c’. Bouo tyrz wtedy zasadom dystansowanie się uod tego co bouo dlo tyj tak pojyntyj s’loonskos’ci niydobre, cego się niy popiyrauo, abo co bouo zue w ogoolnos’ci. Bou to swojisty s’loonski patryjotyzm, kery nakazowou coby wszystko co się tu robi bouo nojlepsze. I dziynki tymu moguo trefic’ na couki s’wiat. I wtyncas trefiauo. 

Pobliski Bytom bou stolicom ksiynstwa ziymi bytomskiyj. Bou cyntrum kultury i postympowyj mys’li spouecznyj. Tu się realizowauy ideauy i zasady wspourzycio ludzi roorznyh kultur i narodowos’ci. Tu miauo siedziba dowoodztwo uostatnih zrywoow s’loonskego narodu! Po tym co widza moga pedziec’, rze tyj s’loonskos’ci z tamtyh lot je coroz mniyj. Abo jyj niy ma wcale.

Bo wiela pool i gospodarstw uostauo uoddanyh na pastwa przybyszow, w imie wygody i lepszego rzycio kaj indzi. Wielu pociepuo je z lynistwa abo za rynta na staros’c’. Rolnicze downiyj, z samyj natury swojyj, Uogewniki S’loonske niy majom jurz nic z tego w swojyj uobecnyj tradycji. No hyba rze bouy by to uogrodki dziaukowe, kere som jurz jedynym powodym do s’wiyntowanio i podtrzymowanio tradycji dorzynek. Uo uogewnicki przemys tyrz jurz rzodyn niy dbo, bo piyrsze go pociepuy s’loonske fahmany, kere wolauy sprzedowoc’ swoja „siyua roboczo” inkszym, cynsto niyzadowolone z tego co się dziouo i co się sniymi robiouo, abo przymuszone do rozstanio z niym z inkszyh powodoow, w tym politycnyh. Inkszyh wyciepua dekonionktura i nowo polityka gospodarczo wzglundym S’loonska. Tako samo, przeciwko keryj teroski guodujom hutniki z Baildonu w uobronie miejsc pracy, a co som rzeh miou wontpliwo przyjymnos’c’ przerzywac’ w Bobku i wypracowywac’ prymierowe metody przeciwdziauanio takym niycnym zamiarom. 

Elity gospodarcze i tehniczne, te prawdziwe, som jurz downo pod trowniky, a te uostatnie, ubezwuasniwolnione politycnie i pozbawione morzliwos’c’ realizowanio swojih koncepcji, s’wiadome swojyj bezsilnos’c’, wolauy sprzedac’ swoja wiedza obcym, abo z godnos’ciom uodyn’s’c’ na przedwczesne emerytury. Uo miyuos’c’, dobro wspoolne i sprawiedliwos’c’dbo jurz ino nasz farorz. Pobliski Bytom wiela z tego co bouo s’loonske jurz niy kultywuje, bo niy mo dlo kogo, abo niy mo za co.

Teroski blirzszo je mu problymatyka kresowo nirz dahy na wuasyh komunalnyh domah. I umia to zrozumiec’, bo wyrarzo się w tym tynsknota za tym co uodeszuo i co je tym samym uczuciym kere uodczuwo korzdy Szlyjzjery, Anton w Boliwji, Tadzik na Florydzie i uostatnio ksiondz Krzysztof Gojik, kery nos nawiedziou w parafji z dalekego Turkmenistanu. 

I mys’la sie rze hoc’ fale „Radia Piekary” tracom się jurz przed Czynstohowom, do keryj zacynli hodzic’ z pielgrzymkow modzi z Uogewnik, a uo cym rzeh się przekonou w casie rajzy na Mazury, to mys’la sie rze s’loonskos’c’ przejawio sie w DOWANIU SIEBIE INKSZYM.

Hoc’by i nos samyh bouo coroz mniyj i hoc’by my byli rozproszyni i w mniejszos’ci. 

A na razie pozoor! TO IDZIE MUODOS’C’ ! Nowo s’loonskos’c’ ?