5 listopada - rocznica polskiej
niepodleglosci
AKT 5 LISTOPADA 1916:
"Do mieszkańców lubelskiego Jeneralnego
Gubernatorstwa!
Przejęci niezłomną ufnością w ostateczne zwycięstwo ich broni i
życzeniem powodowani, by ziemie polskie, przez waleczne ich wojska ciężkimi
ofiarami panowania rosyjskiemu wydarte, do szczęsliwej wywiesć
przyszłości, Jego Cesarska i Królewska Mość Cesarz Ausrtii i Apostolski
Król Węgier, oraz Jego Cesarska Mosć Cesarz Niemiecki, ułożyli się, by z
ziem tych utworzyć państwo samodzielne z dziedziczną monarchią i
konstytucyjnym ustrojem. Dokładniejsze oznaczenie granic zastrzega się. Nowe
Królestwo znajdzie w łączności z obu sprzymierzonymi mocarstwami
rękojmie, potrzebne do swobodnego sił swych rozwoju. We własnej armii nadal
żyć będą pełne sławy tradycje wojsk polskich dawniejszych czasów i pamięć
walecznych polskich towarzyszy broni we wielkiej obecnej wojnie. Jej
organizacja, wykształcenie i kierownictwo uregulowane będą we wspólnym
porozumieniu. Sprzymierzeni monarchowie, biorąc należyty wzgląd na ogólne
warunki polityczne Europy, jako też na dobro i bezpieczeństwo własnych krajów
i ludów, żywią niepłonną nadzieję, że obecnie spełnią się życzenia
państwowego i narodowego rozwoju Królestwa Polskiego. Wielkie zaś, od
zachodu z Królestwem Polskim sąsiadujące, mocarstwa z radością ujrzą u
swych granic wschodnich wskrzeszenie i rozkwit wolnego, szczęśliwego i
własnym narodowym życiem cieszącego się państwa. Z Najwyższego Rozkazu
Jego Cesarskiej i Królewskiej Mości, Cesarza Austrii i Apostolskiego Króla
Węgier.
Kuk
Generalny Gubernator Wojskowy"
Po wyparciu armii rosyjskiej, we wrześniu 1915,
Królestwo Polskie wyzwolone spod okupacji rosyjskiej mianowane zostalo
przejsciowo Generalnym Gubernatorstwem Warszawskim i Lubelskim.
5 XI 1916 cesarze: niemiecki Wilhelm II i
austriacki Franciszek Jozef I proklamowali utworzenie z wyzwolonych ziem samodzielnego
państwa polskiego. Zorganizowano Polską Siłę Zbrojną, w grudniu 1916
powołano Tymczasową Radę Stanu, we wrześniu 1917 Radę
Regencyjną. Rozbudowywano polski samorząd i szkolnictwo.
Tymczasowa Rada Stanu.
Rozporzadzenie o jej utworzeniu datowane 6 listopada, ogłoszone zostalo 6
grudnia 1916 i powoływało TRS jako organ doradczy w sprawach prawodawczych i
pomocniczy przy tworzeniu instytucji państwowych w Królestwie Polskim. Składała
się z 25 członków, w tym 15 z terenu okupacji niemieckiej i 10 z
austriackiej. Przewodniczącym został ziemianin W. Niemojewski, noszący
tytuł marszałka wielkiego koronnego. W jej skład weszli przedstawiciele
aktywistow, wśród nich 7 ziemian, 3 przemysłowców, 2 księży, 2 chłopów,
11 pracowników umysłowych. Sprawy wojskowe powierzono J. Pilsudskiemu.
Rada Regencyjna,
najwyższa władza państwowa w Królestwie Polskim, wraz z powołaną
przez nią Radą Stanu miała pełnić funkcje ustawodawcze. Posiadała
uprawnienia do tworzenia rządu spełniającego funkcje administracyjne,
miała sprawować władzę do okresu objęcia rządów przez króla lub
regenta. W skład Rady Regencyjnej weszli: arcybiskup warszawski A. Kakowski,
prezydent Warszawy Z. Lubomirski i ziemianin J. Ostrowski.
Aktywiści,
byli to zwolennicy polityki polskiej opartej na współpracy z
Austro-Węgrami i Niemcami, działający w latach 1915-1918. Dzielili się na:
zwolenników koncepcji J. Piłsudskiego - tzw. lewicę niepodległościową
lub lewicę aktywistyczną, których zapleczem politycznym były ugrupowania
wchodzące w skład Komitetu Naczelnego Zjednoczonych Stronnictw
Niepodległościowych, następnie Centralnego Komitetu Narodowego i Komisji
Porozumiewawczej Stronnictw Demokratycznych, zwolenników Naczelnego Komitetu
Narodowego, popieranych przez Ligę Państwowości Polskiej, następnie
Centrum Narodowe i Związek Budowy Państwa Polskiego, i członków
progermanskiego Klubu Państwowców Polskich.
Po rewolucji 1917 w Rosji, PPS i PSL odeszły z
obozu aktywistów.
W październiku 1918, w obliczu klęski państw
centralnych, Rada Regencyjna wystąpiła z orędziem zapowiadającym odbudowę
państwa polskiego, przeprowadzenie wyborów i powołanie nowego rządu.
11.XI.1918 Rada Regencyjna przekazała władzę
socjaliście Józefowi Piłsudskiemu. 18.XI.1918 roku Piłsudski powierzył
misję tworzenia rządu Jędrzejowi Moraczewskiemu, w którego skład weszli:
ludowcy, socjaliści i POW. Odstapiono od idei odrodzenia monarchii Królestwa
Polskiego, socjalisci przejeli wladze w Polsce.
Dzis za datę odzyskania niepodległości uważa
się w Polsce 11 listopada 1918, dzień przekazania socjaliscie i
rewolucjoniscie J. Piłsudskiemu przez Radę Regencyjną naczelnego dowództwa
nad wojskiem polskim i powierzenia mu misji utworzenia rządu po rozwiązaniu
się Tymczasowego Rządu Republiki Polskiej w Lublinie.
Natomiast o faktycznej dacie proklamowania
Panstwa Polskiego dwa lata wczesniej 05 listopada 1916
wspomina sie rzadko i niechetnie.
Lucas
Odsylacze do interesujacych dokumentow
zwiazanych z tematem:
Czy Polacy moga sie wybic na niepodleglosc http://members.tripod.de/homo_sapiens/Artykuly/CzyPolacy/CzyPolacy.htm
broszura z 1831 roku
SOCYALIZM http://members.tripod.de/homo_sapiens/Artykuly/socyalizm_Mickiewicz.htm
- Adam Mickiewicz ( Z »Tribune des peuples« ) - socjalistyczne
mrzonki Polaka
Bibula http://monika.univ.gda.pl/~literat/bibula/index.htm
- wspomnienia socjalisty i rewolucjonisty Jozefa Pilduskiego, w ktorego rekach
znalazly sie losy Polski
Jak znaprawiono Slask. O królu i o Stachu http://members.tripod.de/Slaskie_Sprawy/Artykuly/pruszynski.htm
Ksawery Pruszynski w 1938 r. podsumowal skutki traktowania Slaska przez Polske
«
zurück zur Rubrik Z Archivum
|
