Antoni Respondek

W porze sie lepi uorze

W mojih ukohanyh Uogewnikah S’loonskih takigo argumyntu urzywauo sie dlo zahwolynio rzycio w maurzyn’skym stadle.

Ale niy ino. Boua to tyrz pohwaua korzdego inkszego wspoudziauanio.

Uo takyj porze, kero uod poru lot dobrze uorze hcioubyh dzisioj troha pouosprawiac’.

Hodzi uo pora : Lech Majewski - Józef Skrzek.

Tyn piyrszy - poeta, malorz, pisorz i scynarzysta, rerzyser i producynt filmowy, tyjatralny
i uoperowy uod dwudziestu lot miyszko w Hameryce.

Drugi - urodzony w niydalekih Mihaukowicah, kompozytor i multiinsztrumyntalista bou
liderym grupy rokowyj SBB ( Szukej, Burz, Buduj ). Uod dwudziestu lot gro swoja muzyka uorganowo w s’loonskih kos’ciouah, na pielgrzymkah mynrzoow i muodziyn’coow
w Piekarah, w Planetarium i na festiwalah.

Piyrszym rezultatym ih wspoolnyj uorki, kery miou rzeh morzliwos’c’ uobejrzec’ i wysuhac’ boua autobiograficzno uopera „Pokooj saryn” w naszyj Uoperze S’loonkiyj.

A stauo sie to za sprawom moji s’lubnyj, Angyjle, kero po latah ciekawo boua wystympu swojego downego nauczyciela i hoormistrza szkolnego - Mieczysuawa Czepulonisa, kery s’piywou w „Pokoju saryn” partio Uojca.

Jyj tres’ciom je miyszkanie w starym familoku, w kerym miyszko dorostajoncy Synek, Matka i Uojciec - emeryt.
Akcjo przedstawio ih codziynne bytowanie, kere sie toczy w sztyreh porah roku.

Tak prosty poonkt wyjs’cio morze sie wydowac’ uoszydliwy, bo „Pokooj saryn” je konstrukcjom skomplikowanom, kero uozgrywo się naroz na poru sztokah, do keryh
som pohowane szperhoki.

Inaczyj nirz w XIX wiecznyh uoperah, w keryh „s’piywauy namiyntnos’ci”,
w „Pokoju saryn” „s’piywo dusza” Syna, modego poety.

W partji tyj, s’piywanyj niyspotykanym dzisioj guosym - kontratynorym, widac’ wrarzliwos’c’ poety na banau przyziymnos’ci.

W warstwie tyj nojbarzyj uoczywistyj tworzy uon swoja poetycko autobiografijo.

W guybszyj warstwie uopowiado uo przemijaniu, cyklu rzycio i s’mierci, uodhodzyniu
i powrotah.

Bo miyszkanie - tyn z grontu ludzki twoor - z czasym się rozpado, wraco do
Natury, tak jak wszelko materijalno substancjo.

Trowa kero ros’nie w miyszkaniu w lato, koncki pucu uodlatujonce ze s’cionoow - to znaki
przemijanio, matryca Natury, kero nakuodo sie na codziynnos’c’.

W warstwie nojguymbszyj je proobom uodczytanio piyrwotnyh znaczyn’, arhetypoow kere przenikajom nawet nojbarzyj banalno egzystyncjo korzdego z nos.

Siadanie do uobiadu stowo sie uodgrywaniym nojstarszego rytuau „s’wiyntego czasu”, kery je uodwiecznom tkankoom dramatu istniynio.

Ekran telewizora stowo się wspouczesnym uoltorzym, w kery się wszyscy wpatrujom.

Niy byda Wom uosprawiou wszystkego, bo bys’cie niy poszli przy sposobnos’ci na ta uopera. A je warto!

Wspomna ino rze porostanie miyszkanio trowom - je symbolym wiary w wieczne uodrodzynie.

I przypomna suowa Josepha Campbella:

Mys’la uo trowie - rozumisz,
uo tym, rze co dwa tydnie tyn cy inkszy istny
wyuazi na trownik z siyrpym i go kosi.
Dejmy na to, rze trowa godo doo niego tak:
„ Co ci z tego przydzie, na miyuos’c’ Bosko,
rze durh mie tak sieczesz i sieczesz ?”
Ale niy godo, ino normalnie ros’nie.
I w tym mosz syns energji cyntrum.
To je syns uobrazu Graala, niywyczerpanyj krynicy, źroodua.
Źroodua niy uobhodzi, co dali bydzie z tym, co ze siebie wydauo.
Warzne je ino dowanie i wuarzynie w byt.
To je wuas’nie tyn poonkt w tobie,
w kerym stowo się rzycie.

W porze się niy ino dobrze uorze, ale i dowo.

Wspomniano pora dowo nom, a tak rihtig szykuje dlo nos prymiera nojnowszego filmu
Lecha Majewskego, do kerego muzyka wspoutworzou z niym Joozek Skrzek - „Angelus”.

Wiym uo tym, bo mooj synek, kery gro na puzonie w uorkestrze dyntyj kopalni „S’loonsk”,
przygrywou w miniony piontek na tyj uroczystos’ci, tak jak i w tym filmie.

Miaua uona miejsce w Janowie, w galerji „Wilson” utworzonyj w pomieszczyniah szybu kopalni „Wieczorek” uo tyj samyj nazwie.

Film uopowiado uo zastanawiajoncym fynomynie, jakym boua okultystyczno grupa, dziauajonco w latah 30-tyh na S’loonsku i przez dwadzies’cia lot po wojnie.

Fynomyn tyn zaistniou w powszehnyj s’wiadomos’ci dziyn’ki malarstwu czuonkoow grupy,
z keryh niyftorzy osiongnyli s’wiatowy sukces w katygorji malarstwa naiwnego ( Teofil
Ociepka, Erwin Soowka ).

Film mo ponos’ w sobie wiela magicznyj siyuy, kero mu dowo muzyka Joozka Skrzeka
i Lecha Majewskego, jak i primowske zdjyn’cia Adama Sikory.

Aktory, przewarznie amatory jak we filmah Kutza, grajom poonos’ bezbuyndnie.

Przesuanie i syns filmu to obrona poetyckiyj, metafizycznyj wrarzliwos’ci i wyuobraz’nie,
postawy poszukiwanio Tajemnicy i Synsu, a historycznie to realno uobrona cowieka przed
niszczoncym jego duhowos’c’ - materjalizmym, tehnicyzmym, totalitaryzmym.

„Angelus” pomimo guymbokego przesuanio, kere ze sobom niesie je zryncznie nakrynconom koomediom.

Ale nojwarzniejsze, suhejcie, suhejcie!

WSZYSTKE DIALOGI SOM PO S’LOONSKU !!!

Piyrszy film uo S’loonsku, po s’loonsku dlo S’loonzokoow!

„ANGELUS” - czy by to bouo ZWIASTOWANIE?

inksze publikacje autora:

• na Republika Silesia

« zurück zur Rubrik Miniatury